Ekadashi Vrat Katha: હિંદુ ધર્મમાં માગશર માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિનું વિશેષ મહત્વ છે. એકાદશી તિથિ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે. એકાદશી વ્રતમાં વ્રત કથા વાંચવાનું અને સાંભળવાનું ઘણું મહત્વ છે. વ્રત કથાનો પાઠ કરવાથી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે તેવું માનવામાં આવે છે.
હિંદુ ધર્મમાં માગશર માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિનું વિશેષ મહત્વ છે. આ દિવસને ઉત્પન્ના એકાદશી કહેવામાં આવે છે. એકાદશીના દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની વિધિ-વિધાનથી પૂજા કરવામાં આવે છે. એકાદશી તિથિ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, એકાદશી તિથિ દર મહિને બે વાર આવે છે. એક કૃષ્ણ પક્ષમાં અને એક શુક્લ પક્ષમાં. એક વર્ષમાં કુલ 24 એકાદશીઓ હોય છે. એકાદશી વ્રતમાં વ્રત કથા વાંચવાનું અને સાંભળવાનું ઘણું મહત્વ છે. વ્રત કથાનો પાઠ કરવાથી બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે તેવું માનવામાં આવે છે. આગળ વાંચો ઉત્પન્ના એકાદશી વ્રત કથા-
ઉત્પન્ના એકાદશી વ્રત કથા
સતયુગમાં મુર નામના રાક્ષસનો જન્મ થયો હતો. તે ખૂબ જ મજબૂત અને ભયંકર હતો. એ ઉગ્ર રાક્ષસે ઈન્દ્ર, આદિત્ય, વસુ, વાયુ, અગ્નિ વગેરે તમામ દેવતાઓને હરાવીને તેમનો પીછો કર્યો. ત્યારે ઈન્દ્ર સહિત તમામ દેવતાઓ ડરી ગયા અને ભગવાન શિવને આખી વાત કહી અને કહ્યું કે હે કૈલાશપતિ! બધા દેવતાઓ મુર રાક્ષસના ભયથી મૃત્યુ ભૂમિમાં ભટકી રહ્યા છે. ત્યારે ભગવાન શિવે કહ્યું, હે દેવો! ત્રણ લોકના અધિપતિ, ભક્તોના દુ:ખનો નાશ કરનાર ભગવાન વિષ્ણુનું શરણે જાઓ.
ફક્ત તે જ તમારા દુ:ખ દૂર કરી શકે છે. શિવજીના આવા શબ્દો સાંભળીને બધા દેવતાઓ ક્ષીરસાગર પાસે પહોંચ્યા અને કહ્યું કે હે ! મધુસૂદન તમે અમારી રક્ષા કરો. કહ્યું કે હે ભગવાન, રાક્ષસોએ અમોને હરાવીને સ્વર્ગમાંથી ફેંકી દીધા છે, રાક્ષસોથી અમારી સર્વની રક્ષા કરો. ઈન્દ્રના આવા શબ્દો સાંભળીને ભગવાન વિષ્ણુ કહેવા લાગ્યા કે હે ઈન્દ્ર, આવો માયાવી રાક્ષસ કોણ છે જેણે તમામ દેવતાઓને જીતી લીધા છે, તેનું નામ શું છે, તેની પાસે કેટલી શક્તિ છે અને તે કોના આશ્રયમાં છે અને તેનું સ્થાન ક્યાં છે? મને આ બધું કહો આ સાંભળીને ઇન્દ્રે કહ્યું, ભગવાન ! પ્રાચીન કાળમાં નદીજંઘા નામનો એક રાક્ષસ રહેતો હતો, જેને મુર નામનો પુત્ર હતો, જે ખૂબ જ શક્તિશાળી અને જાણીતો હતો. તેમની પાસે ચંદ્રાવતી નામનું શહેર છે. તેણે સ્વર્ગમાંથી બધા દેવતાઓને બહાર કાઢી મુખ્ય છે અને ત્યાં તેની સત્તા સ્થાપિત કરી છે. તેણે ઈન્દ્ર, અગ્નિ, વરુણ, યમ, વાયુ, ઈશ, ચંદ્ર, નૈરિત વગેરે સ્થાનો પર કબજો કર્યો છે. સૂર્ય બની પોતે જ પ્રકાશ કરી રહ્યો છે. તે પોતે મેઘ બની બેઠો છે અને સૌથી અજેય છે. હે અસુર નિકંદન! એ દુષ્ટને મારીને દેવોને અજેય બનાવો.
આ શબ્દ સાંભળીને ભગવાને કહ્યું- હે દેવો, હું તેનો જલ્દી સંહાર કરીશ. તમે ચંદ્રાવતી નગરી જાઓ. આમ કહીને ભગવાન સહિત તમામ દેવતાઓ ચંદ્રાવતી નગરી તરફ પ્રયાણ કર્યું. તે સમયે મુર રાક્ષસ સેનાની સાથે યુદ્ધના મેદાનમાં ગર્જના કરી રહ્યો હતો. જ્યારે ભગવાન સ્વયં યુદ્ધના મેદાનમાં આવ્યા, ત્યારે રાક્ષસો તેમના પર શસ્ત્રો લઈને દોડ્યા, ત્યારે વિષ્ણુએ સાપની જેમ તેમના બાણોથી તેમને વીંધી નાખ્યા. ઘણા રાક્ષસો માર્યા ગયા. માત્ર મુર જ જીવતો રહ્યો. તે કોઈ પણ સંકોચ વિના પ્રભુ સાથે લડતો રહ્યો. ભગવાને ગમે તેટલું તીક્ષ્ણ તીર માર્યું, તે તેના માટે ફૂલ સમાન સાબિત થયું. તેનું શરીર વિખેરાઈ ગયું પણ તેણે લડવાનું ચાલુ રાખ્યું. બંને વચ્ચે કુસ્તીનો મુકાબલો પણ થયો હતો. તેમનું યુદ્ધ 10 હજાર વર્ષ સુધી ચાલ્યું પરંતુ મુરનો પરાજય થયો ન હતો. થાકીને ભગવાન બદ્રિકાશ્રમ ગયા. હેમવતી નામની એક સુંદર ગુફા હતી, જેમાં ભગવાન આરામ કરવા માટે પ્રવેશ્યા હતા. આ ગુફા 12 યોજન લાંબી હતી અને તેનો એક જ દરવાજો હતો. ભગવાન વિષ્ણુ ત્યાં યોગનિદ્રના ખોળામાં સૂઈ ગયા.
મુર પણ તેની પાછળ ગયો અને ભગવાનને સૂતા જોઈને મારવા તૈયાર થયો, ત્યારે જ ભગવાનના શરીરમાંથી એક તેજસ્વી,કાંતિમય દેવી પ્રગટ થઈ. દેવીએ મુર રાક્ષસને પડકાર્યો, યુદ્ધ કર્યું અને તરત જ તેને મોતને ઘાટ ઉતારી દીધો. જ્યારે શ્રી હરિ યોગનિદ્રના ખોળામાંથી જાગી ગયા, ત્યારે બધું જાણીને દેવીને કહ્યું કે તમારો જન્મ એકાદશીના દિવસે થયો છે, તેથી તમારી પૂજા ઉત્પન્ના એકાદશીના નામથી કરવામાં આવશે. તમારા ભક્તો તે જ હશે જે મારા ભક્ત છે.
